Column | Een transparant proces. Althans, dat werd beloofd.

Begin 2024 kwam een specifieke locatie voor een grootschalig munitiedepot in beeld in Agelo. In de zoektocht naar ‘Ruimte voor Defensie’ worden verschillende locaties onderzocht voor de uitbreiding van onder andere oefenterreinen en vliegbewegingen. Ook een grootschalig munitiedepot hoort daarbij. Hiervoor zijn - in het kader van transparantie - meteen acht specifieke locaties genoemd. Oftewel: op acht plekken in Nederland werden inwoners geconfronteerd met de mogelijkheid dat hun huis onteigend zou kunnen worden…

Rol van de gemeente

Wat is onze rol als gemeente hierin? Formeel ‘gaan wij hier niet over’, dat is duidelijk. De gemeente Dinkelland heeft, met het indienen van een zienswijze, vanaf het begin bezwaar gemaakt tegen de realisatie van een grootschalige munitieopslag in Dinkelland, omdat wij deze locatie niet geschikt achten.

Hoewel wij formeel niet verantwoordelijk zijn, hebben vanaf het begin wel onze verantwoordelijkheid genomen richting onze inwoners. Wij willen de belangen van onze inwoners behartigen: toezien op een transparant en zorgvuldig proces, en zorgen voor duidelijke communicatie naar onze inwoners.

Wij willen dat het proces transparant verloopt, dat alle relevante informatie wordt meegenomen en dat de kerngroep van inwoners - die al snel werd opgericht - goed wordt ondersteund. Het afgelopen jaar hebben we in goed overleg met deze kerngroep veel tijd en energie gestoken in het verzamelen van informatie en het aankaarten van problemen. Waar mogelijk hebben we ook politieke druk uitgeoefend. Op onze website vindt u in de tijdlijn alle acties die we hebben ondernomen.

“We moeten hier nog veel in leren,”
 was de reactie van Defensie

Communicatie blijft een struikelblok

De tweede belofte van Defensie tijdens de bijeenkomst in Zwolle was het belang van ‘goede communicatie’. Maar dat bleek al meteen een heikel punt. Een collega van ons moest op het laatste moment op de fiets stappen om brieven te bezorgen bij omwonenden, omdat zij niet waren geïnformeerd over deze bijeenkomst. Ik heb mij destijds kritisch uitgelaten over deze aanpak. “We moeten hier nog veel in leren,” was de reactie van Defensie.

Als gemeente hebben wij vervolgens zelf inwonersavonden georganiseerd, een website met een heldere tijdlijn opgezet, en een communicatielijn geopend voor vragen en zorgen vanuit de omgeving. Toch blijft het gevoel dat er in dit proces te weinig wordt gecommuniceerd, overheersen.

Kamerbrief biedt weinig helderheid

Op 18 oktober 2024 sprak staatssecretaris Tuinman met de betrokken gemeenten over het proces ‘Ruimte voor Defensie’. Tijdens deze sessie spraken wij met de staatssecretaris onze zorgen uit, zoals de leefbaarheid van Agelo en het behoud van landbouwgronden in onze gemeente Dinkelland. Onze zorgen en een nadere toelichting op een aantal belangrijke punten hebben wij vervolgens in een brief aan de staatssecretaris verwoord. Deze brief is ook terug te vinden op onze website.

Op 12 november volgde een Kamerbrief over het Nationaal Programma Ruimte voor Defensie. Hierin stond een tussentijdse update over de status van het zogeheten ‘Plan-MER’. Dit is een onderzoek naar milieueffecten, zoals geluidsoverlast, veiligheid, natuur en de impact voor mensen in de omgeving. Dit onderzoek is belangrijk in de zoektocht naar een locatie voor het grootschalige munitiedepot. Uit deze tussentijdse update bleek dat Dinkelland nog steeds als een van de drie overgebleven locaties verder wordt onderzocht.

“De beloofde transparantie is tot nu toe behoorlijk troebel.”

Aantal woningen als afweging?

In een interview met Oost verklaarde de staatssecretaris dat het aantal woningen dat moet verdwijnen een zwaarwegend criterium is. Ook de onderzoeker van Antea, die het plan-MER voor Defensie uitvoert, noemde de impact op de omgeving en het aantal te onteigenen huizen als belangrijkste redenen in de afweging. En in Agelo gaat het niet alleen om een aantal huizen, maar om een buurtschap die dreigt te ontwrichten.

Als dat echt zo belangrijk is, waarom lees ik in de Kamerbrief niet hoe deze afwegingen concreet zijn gemaakt? En waarom zijn locaties afgevallen waar veel minder huizen hoeven te verdwijnen? De beloofde transparantie ontbreekt volledig in deze brief, die alleen maar meer vragen oproept. 

Daarnaast heeft de gemeente Staphorst zelf een locatie aangedragen waar al een munitiedepot aanwezig is en eenvoudig uitgebreid kan worden, met minimale gevolgen voor de omgeving. Waarom staat Dinkelland dan nog op de lijst? 

Wij blijven doen wat nodig is

Laat ik duidelijk zijn: dat Nederland een plek moet vinden voor een grootschalig munitiedepot, staat voor ons - en ook voor de meeste inwoners - niet ter discussie. Maar wél hoe de afwegingen worden gemaakt en hoe transparant dit proces tot nu toe verloopt. Deze transparantie is tot nu toe behoorlijk ‘troebel’. Daarom blijven wij doen wat nodig is, in goed contact met de kerngroep.

Nu de Kamerbrief is verstuurd, voel ik mij geroepen om ook mijn eigen brief naar de Tweede Kamer te sturen. Het is tijd om mijn ongenoegen te uiten en helderheid te eisen over de keuzes en afwegingen in dit proces, waarbij zoveel ‘transparantie’ is beloofd.
 

John Joosten
Burgemeester Dinkelland
 

Op de website www.dinkelland.nl/munitiedepot kunt u alle informatie vinden over de acties die wij als gemeente hebben ondernomen. Ook het genoemde interview van Oost is hier te vinden.